တင္မိုး (၁၉၃၃-၂၀၀၇)
မႏၱေလးတက႕ၠသိုလ္ ကေလာင္ရွင္အသင္းက ထင္ရွားလာတဲ့ ကဗ်ာဆရာၾကီး။
အမည္ရင္း ဦးဘဂ်မ္းျဖစ္ျပီး အဖ ဦးဘအို အမိေဒၚစံထယ္တို႔က ျမင္းျခံခရိုင္ ေတာင္သာျမိဳ႔နယ္ ကန္ျမဲရြာမွာ ၁၉၃၃ ႏို၀င္ဘာ ၁၉ ရက္မွာ ေမြးပါတယ္။ ဇဂ်မ္းတိုင္းရင္းျမန္မာအလယ္တန္းေက်ာင္း၊ မႏၱေလးေက်ာင္းတိုက္ ဆရာေတာ္ ဦးအာစရေက်ာင္း၊ ပခုကၠဴဦးခင္ေမာင္ၾကီး က်ဴရွင္ေက်ာင္းတို႔မွာ ပညာသင္ၾကားခဲ့ျပီး ဆယ္တန္းစာေမးပြဲကို ေရစၾကိဳအစိုးရအထက္တန္းေက်ာင္းက ေအာင္ျမင္ပါတယ္။
၁၉၅၇ မွာ မႏၱေလးတကၠသိုလ္မွာ စျပီး ပညာသင္ပါတယ္။၁၉၆၅ မွာ မႏၱေလးတကၠသိုလ္က ၀ိဇၹာဘြဲ႔ရပါတယ္။
၁၉၅၀ မွာ မႏၱေလးထုတ္ ဗဟုိစည္ သတင္းစာမွာ ၀ါကၽြတ္သဘင္ ကဗ်ာ ကို ကန္ျမဲသက္ႏွင္း ကေလာင္အမည္နဲ႔ ေရးျပီး ၁၉၅၁ အထက္ျမန္မာႏုိင္ငံ စာေရးဆရာအသင္း စာဆိုေတာ္မဂၢဇင္းမွာ ကန္ျမဲနန္းျမင့္ႏြယ္ ကေလာင္အမည္နဲ႔ လယ္ထဲက ေတးသံခ်ိဳ ကဗ်ာကို ေရးခဲ့ပါတယ္။ ၁၉၅၅-၅၈ ကိုရင္ဂ်မ္း၊ စန္းေရာင္ ကေလာင္အမည္ေတြနဲ႔ ကဗ်ာေရးခဲ့ျပီး ၁၉၅၈ ကစျပီး တင္မိုး ကေလာင္နာမည္ကို သံုးခဲ့ပါတယ္။
၁၉၅၈-၅၉ မႏၱေလးတကၠသိုလ္ ကေလာင္ရွင္အသင္း ဒုတိယဥကၠဌ၊ ၁၉၆၀ မွာ ဥကၠဌ အျဖစ္ေဆာင္ရြက္ျပီး ၁၉၅၉ ေဖေဖာ္၀ါရီလမွာ ဖန္မီးအိမ္ကဗ်ာစာအုပ္ကို မႏၱေလးတကၠသိုလ္ကေလာင္ရွင္အသင္း စာစဥ္ စာအုပ္အမွတ္ ၁ အျဖစ္ထုတ္ေ၀ပါတယ္။ ဒီစာအုပ္နဲ႔ စာေပဗိမာန္ ဆုရပါတယ္။ မႏၱေလးတကၠသိုလ္ကေလာင္ရွင္အသင္း-ရႈ။
၁၉၆၃-၆၇ အထက္ဗမာႏုိင္ငံ စာေရးဆရာအသင္း အမႈေဆာင္။ ၁၉၆၅ ဖန္မီးအိမ္စာအုပ္တိုက္၊ ၁၉၆၆-၆၇ မွာ လူထုသတင္းစာ ကဗ်ာ အယ္ဒီတာအျဖစ္ ောဆင္ရြက္ခဲ့ပါတယ္။ ၁၉၆၇-၈၇ ရန္ကုန္တကၠသိုလ္မွာ ဘာသာျပန္နဲ႔ စာအုပ္ထုတ္ေ၀ေရး ဌာန စာျပဳနဲ႔ လက္ေထာက္ အယ္ဒီတာအျဖစ္ အမႈထမ္းခဲ့ျပီး ၁၉၆၇-၈၄ အေျခခံပညာ သင္ရိုးညႊန္းတမ္း ျမန္မာစာသင္ရိုးအဖြဲ႔၀င္အျဖစ္ ေက်ာင္းသံုးျမန္မာဖတ္စာ စာမူေရြးျခယ္ျခင္း ေရးသားျခင္းျပဳလုပ္ခဲ့ပါတယ္။
၁၉၇၀ ျပည့္ႏွစ္မွာ ထီးကေလးနဲ႔ မနီ ကဗ်ာစာအုပ္နဲ႔ အမ်ိဳးသားစာေပဆု ရပါတယ္။
၁၉၈၈ မွာ ဒီမိုကေရစီရရွိေရး လႈပ္ရွားမႈေတြမွာ ပါ၀င္ျပီး အမ်ိဳးသားဒီမုိကေရစီအဖြဲ႔ခ်ဳပ္ တတ္သိပညာရွင္မ်ားအဖြဲ႔တြင္ ပါ၀င္ခဲ့ပါတယ္။ ၁၉၉၁ ကေန ၁၉၉၅ အထိ စစ္အစိုးရက ဖမ္းဆီး ေထာင္ခ်ခဲ့ပါတယ္။
၁၉၅၈ မွာ ပန္းလက္ေဆာင္၊ ၁၉၅၉ မွာ ဖန္မီးအိမ္၊ ၁၉၆၃ မွာ ေလွတစင္းနဲ႔ သီခ်င္းသည္၊ ၁၉၆၄ မွာ အဖိုးက၀ိ ကဗ်ာမ်ား၊ ၁၉၆၅ အွာ အေမ့ေက်ာင္း၊ ၁၉၆၆ မွာ လူေလးၾကီးရင္ ဘာလုပ္မယ္၊ ၁၉၆၇ မွာ ပန္းေစ်းခင္း၊ ၁၉၆၉ မွာ စိမ္းလန္းေသာအိပ္မက္၊ ၁၉၆၉ မွာ ပိေတာက္မွသရဖီ၊ ၁၉၇၀ ထီးကေလးနဲ႔ မနီ၊ ၁၉၇၂ မွာ ဆီးသီးသည္ မဗ်ိဳင္း၊ ၁၉၇၂ မွာ ခုႏွစ္စဥ္ၾကယ္၊ ၁၉၇၃ မွာ ႏွင္းဆီပြင့္ေပၚ အိပ္ေပ်ာ္ျခင္းနဲ႔ ပိ္်ဳးခင္းေတးသံ၊ ၁၉၇၅ မွာ ပူစီ၊ ၁၉၇၇ မွာ ပုဂံေက်ာင္းက ေခါင္းေလာင္းသံ၊ ကိုရင္ဂ်မ္း အစမ္းစာ၊ ကေလးကဗ်ာပန္းဥယ်ာဥ္၊ ၁၉၉၇ မွာ ကံ့ေကာ္ရိပ္မွ အိပ္မက္မ်ား၊ ၁၉၉၈ မွာ ကႏၱာရႏွစ္မ်ား ကဗ်ာစာအုပ္ေတြ ေရးသားထုတ္၀ခဲ့ပါတယ္။
၁၉၉၉ မွာ ျပည္ပကို ထြက္ခြါခဲ့ျပီး ကဗ်ာေပါင္းခ်ဳပ္အပါအ၀င္ ကဗ်ာစာအုပ္ ၅ အုပ္ေရးသားထုတ္ေ၀ခဲ့ပါတယ္။
၁၉၉၉ ကေန ၂၀၀၇ ခုႏွစ္ အထိ ျပည္ပအေျခစိုက္ BBC, RFA, VOA ျမန္မာေရဒီယိုေတြနဲ႔ စာနယ္ဇင္း အင္တာနက္စာမ်က္ႏွာေတြမွာ စာကဗ်ာေရးသားျခင္း မ်ားျပဳလုပ္ခဲ့ပါတယ္။
၂၀၀၂ မွာ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စု အေျခစိုက္ လူ႔အခြင့္ေရးေစာင့္ၾကည့္ေရးအဖြဲ႔က Hellman-Hammett Grant ဆု၊ ၂၀၀၄ ေအာက္တိုဘာမွာ နယ္သာလန္ႏိုင္ငံက Prince Claus Award စာေပဆုတို႔ကို ခ်ီးျမင့္ခံရပါတယ္။
၂၀၀၇ ဇန္န၀ါရီ ၂၂ ရက္ေန႔မွာ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စု ေလာ့စ္အိန္ဂ်ယ္လိစ္ျမိဳ႔ ေနအိမ္အနီး လက္ဖက္ရည္ဆိုင္မွာ ကြယ္လြန္ခဲ့ပါတယ္။
အမည္ရင္း ဦးဘဂ်မ္းျဖစ္ျပီး အဖ ဦးဘအို အမိေဒၚစံထယ္တို႔က ျမင္းျခံခရိုင္ ေတာင္သာျမိဳ႔နယ္ ကန္ျမဲရြာမွာ ၁၉၃၃ ႏို၀င္ဘာ ၁၉ ရက္မွာ ေမြးပါတယ္။ ဇဂ်မ္းတိုင္းရင္းျမန္မာအလယ္တန္းေက်ာင္း၊ မႏၱေလးေက်ာင္းတိုက္ ဆရာေတာ္ ဦးအာစရေက်ာင္း၊ ပခုကၠဴဦးခင္ေမာင္ၾကီး က်ဴရွင္ေက်ာင္းတို႔မွာ ပညာသင္ၾကားခဲ့ျပီး ဆယ္တန္းစာေမးပြဲကို ေရစၾကိဳအစိုးရအထက္တန္းေက်ာင္းက ေအာင္ျမင္ပါတယ္။
၁၉၅၇ မွာ မႏၱေလးတကၠသိုလ္မွာ စျပီး ပညာသင္ပါတယ္။၁၉၆၅ မွာ မႏၱေလးတကၠသိုလ္က ၀ိဇၹာဘြဲ႔ရပါတယ္။
အမ်ိဳးသားစာဆိုလို႔ အမ်ားက သတ္မွတ္လက္ခံၾကတဲ့ ကဗ်ာဆရာၾကီး တင္မိုး
၁၉၅၈-၅၉ မႏၱေလးတကၠသိုလ္ ကေလာင္ရွင္အသင္း ဒုတိယဥကၠဌ၊ ၁၉၆၀ မွာ ဥကၠဌ အျဖစ္ေဆာင္ရြက္ျပီး ၁၉၅၉ ေဖေဖာ္၀ါရီလမွာ ဖန္မီးအိမ္ကဗ်ာစာအုပ္ကို မႏၱေလးတကၠသိုလ္ကေလာင္ရွင္အသင္း စာစဥ္ စာအုပ္အမွတ္ ၁ အျဖစ္ထုတ္ေ၀ပါတယ္။ ဒီစာအုပ္နဲ႔ စာေပဗိမာန္ ဆုရပါတယ္။ မႏၱေလးတကၠသိုလ္ကေလာင္ရွင္အသင္း-ရႈ။
၁၉၆၃-၆၇ အထက္ဗမာႏုိင္ငံ စာေရးဆရာအသင္း အမႈေဆာင္။ ၁၉၆၅ ဖန္မီးအိမ္စာအုပ္တိုက္၊ ၁၉၆၆-၆၇ မွာ လူထုသတင္းစာ ကဗ်ာ အယ္ဒီတာအျဖစ္ ောဆင္ရြက္ခဲ့ပါတယ္။ ၁၉၆၇-၈၇ ရန္ကုန္တကၠသိုလ္မွာ ဘာသာျပန္နဲ႔ စာအုပ္ထုတ္ေ၀ေရး ဌာန စာျပဳနဲ႔ လက္ေထာက္ အယ္ဒီတာအျဖစ္ အမႈထမ္းခဲ့ျပီး ၁၉၆၇-၈၄ အေျခခံပညာ သင္ရိုးညႊန္းတမ္း ျမန္မာစာသင္ရိုးအဖြဲ႔၀င္အျဖစ္ ေက်ာင္းသံုးျမန္မာဖတ္စာ စာမူေရြးျခယ္ျခင္း ေရးသားျခင္းျပဳလုပ္ခဲ့ပါတယ္။
၁၉၇၀ ျပည့္ႏွစ္မွာ ထီးကေလးနဲ႔ မနီ ကဗ်ာစာအုပ္နဲ႔ အမ်ိဳးသားစာေပဆု ရပါတယ္။
၁၉၈၈ မွာ ဒီမိုကေရစီရရွိေရး လႈပ္ရွားမႈေတြမွာ ပါ၀င္ျပီး အမ်ိဳးသားဒီမုိကေရစီအဖြဲ႔ခ်ဳပ္ တတ္သိပညာရွင္မ်ားအဖြဲ႔တြင္ ပါ၀င္ခဲ့ပါတယ္။ ၁၉၉၁ ကေန ၁၉၉၅ အထိ စစ္အစိုးရက ဖမ္းဆီး ေထာင္ခ်ခဲ့ပါတယ္။
၁၉၅၈ မွာ ပန္းလက္ေဆာင္၊ ၁၉၅၉ မွာ ဖန္မီးအိမ္၊ ၁၉၆၃ မွာ ေလွတစင္းနဲ႔ သီခ်င္းသည္၊ ၁၉၆၄ မွာ အဖိုးက၀ိ ကဗ်ာမ်ား၊ ၁၉၆၅ အွာ အေမ့ေက်ာင္း၊ ၁၉၆၆ မွာ လူေလးၾကီးရင္ ဘာလုပ္မယ္၊ ၁၉၆၇ မွာ ပန္းေစ်းခင္း၊ ၁၉၆၉ မွာ စိမ္းလန္းေသာအိပ္မက္၊ ၁၉၆၉ မွာ ပိေတာက္မွသရဖီ၊ ၁၉၇၀ ထီးကေလးနဲ႔ မနီ၊ ၁၉၇၂ မွာ ဆီးသီးသည္ မဗ်ိဳင္း၊ ၁၉၇၂ မွာ ခုႏွစ္စဥ္ၾကယ္၊ ၁၉၇၃ မွာ ႏွင္းဆီပြင့္ေပၚ အိပ္ေပ်ာ္ျခင္းနဲ႔ ပိ္်ဳးခင္းေတးသံ၊ ၁၉၇၅ မွာ ပူစီ၊ ၁၉၇၇ မွာ ပုဂံေက်ာင္းက ေခါင္းေလာင္းသံ၊ ကိုရင္ဂ်မ္း အစမ္းစာ၊ ကေလးကဗ်ာပန္းဥယ်ာဥ္၊ ၁၉၉၇ မွာ ကံ့ေကာ္ရိပ္မွ အိပ္မက္မ်ား၊ ၁၉၉၈ မွာ ကႏၱာရႏွစ္မ်ား ကဗ်ာစာအုပ္ေတြ ေရးသားထုတ္၀ခဲ့ပါတယ္။
၁၉၉၉ မွာ ျပည္ပကို ထြက္ခြါခဲ့ျပီး ကဗ်ာေပါင္းခ်ဳပ္အပါအ၀င္ ကဗ်ာစာအုပ္ ၅ အုပ္ေရးသားထုတ္ေ၀ခဲ့ပါတယ္။
၁၉၉၉ ကေန ၂၀၀၇ ခုႏွစ္ အထိ ျပည္ပအေျခစိုက္ BBC, RFA, VOA ျမန္မာေရဒီယိုေတြနဲ႔ စာနယ္ဇင္း အင္တာနက္စာမ်က္ႏွာေတြမွာ စာကဗ်ာေရးသားျခင္း မ်ားျပဳလုပ္ခဲ့ပါတယ္။
၂၀၀၂ မွာ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စု အေျခစိုက္ လူ႔အခြင့္ေရးေစာင့္ၾကည့္ေရးအဖြဲ႔က Hellman-Hammett Grant ဆု၊ ၂၀၀၄ ေအာက္တိုဘာမွာ နယ္သာလန္ႏိုင္ငံက Prince Claus Award စာေပဆုတို႔ကို ခ်ီးျမင့္ခံရပါတယ္။
၂၀၀၇ ဇန္န၀ါရီ ၂၂ ရက္ေန႔မွာ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စု ေလာ့စ္အိန္ဂ်ယ္လိစ္ျမိဳ႔ ေနအိမ္အနီး လက္ဖက္ရည္ဆိုင္မွာ ကြယ္လြန္ခဲ့ပါတယ္။
Advertisement
One Response to တင္မိုး (၁၉၃၃-၂၀၀၇)